_______________________________________________________________________________________________





خود اموز زیان ترکی استانبولی به زبان فارسی 

مترجم » معصومه صفر علی زاده 

مثال ها به گونه ای خواهد بود که ابتدا کلمه‌ی ترکی، بعد معنی و سپس تلفظ با الفبای فارسی آن نوشته خواهد شد.

1 – a  : آ ، آی کوتاه

ad    آد       اسم

2-     b   : ب

Baba                بابا      بابا

3 – c  : ج

Can          جان     جان

4-  ç   : چ

Çam         چام     کاج

5 – d  : د

dal           دال     شاخه

6-  e   : نماینده دو حرف اِ و اَ هست. چون در ترکی استانبولی بین این دو حرف تفاوت زیادی نیست به این خاطر فقط یک حرف برای این دو صدا انتخاب شده است.

sen                   سَن     تو

elçi            اِلچی    سفیر، نماینده

demir               دَمیر    آهن

7 – f  : ف

felek         فلک    فلک

8-  g   : صدای گ و ق می دهد.

gelin                        گلین    عروس

dalga               دالقا     موج

برای توضیحات بیشتر :

طرز تلفظ حروف g و k

9 – h  : صدای ه/ح می دهد.

hayal        هایال   خیال

10-  ı   : این صدا در فارسی وجود ندارد. علامت فونتیک آن   /ɯ/   است. صدای اول کلمه انگلیسی earth  این حرف است. (اگر این کلمه را با حروف ترکی بنویسیم می شود ırs   ). و یا کلمه press   با حروف ترکی می شود pıres   . افراد مبتدی هنگام تلفظ این حرف را یا به صورت ای، یا به شکل اِ یا سایر اشکال تلفظ می کنند. برای یادگیری این حرف از هموطنان عزیز ترک کمک بگیرید.

ışık                   ایشیک                  روشنایی، نور، روشن

yılan                 ییلان           مار 

11 – i  : صدای ای می دهد. مثل ای در پیر اما کوتاه

bir                    بیر              یک 

iki                    ایکی            دو 

12-  j   : ژ ، از حروف کم کاربرد ترکی است، عمدتا در کلمات دخیل دیده می‌شود.

jest                  ژست           ژست 

 

13 – k  : ک : گاهی مثل ک در کوه (1) و گاهی مثل ک در هیچ‌کس (2)

Kan 1       کان     خون

kim 2       کیم     چه‌کسی، کی

برای توضیحات بیشتر :

طرز تلفظ حروف g و k

14 – l  : ل

liman       لیمان   بندر

15 – m  : م

maç          ماچ             مسابقه(ورزشی)

16 – n  : ن

Nasıl                ناسیل           چطور، چگونه

Son          سُن             پایان

17 – o  : صدای اّ می دهد. مثل اٌ در گُل

Sol           سُل             چپ

kol           کُل              بازو

18 – ö  : در فارسی وجود ندارد این حرف شبیه حرف o   هست با این تفاوت که در تلفظ این حرف لب ها نسبت به   oکمی جمع تر و بسته تر می شوند. برای فهم این حرف از دوستان ترک زبان خود کمک بگیرید. در زبان آلمانی نیز وجود دارد.

ördek               اؤردک          اردک

özellikle           اؤزللیکله               به‌خصوص

19- p   : پ

pazar               پازار            یکشنبه

ip                     ایپ             طناب

20 – r  : ر

mor                   مُر             بنفش

yorgun              یُرقون         خسته

21 – s  : س

serin                سَرین             خنک

son           سُن            پایان

22 – ş  : ش

şaka                  شاکا           شوخی

şapka                شاپکا          کلاه 

23 – t  : ت

tarak                 تاراک          شانه

at                      آت             اسب 

24 – u  : او مثل او در دور البته کوتاه تر

su                    سو             آب

bu                     بو              این

 

25 – ü   : این حرف در فارسی وجود ندارد. این حرف شبیه حرف u   هست با این تفاوت که در تلفظ این حرف لب ها کمی جمع تر و بسته تر (مثل حالت فوت کردن) می شوند.

ütü                    اوتو            اتو

üç                     اوچ            سه

26 – v  : و مثل و در ساوه

var                    وار             هست

veri                   وِری            داده

27 – y  : ی مثل ی در یخ

yazmak             یازماک         نوشتن

bayram             بایرام          عید

28 – z  : ز

az                      آز              کم

tuz                    توز             نمک

29 – ğ  : اسم این حرف yumuşak ge   یا g   نرم هست. برای توضیح این حرف به قسمت زیر مراجعه کنید :

حرف ğ در ترکی استانبولی

نکته  :هر گاه علامت   ̂          رو ی  حروف  (مصوت‌ها) قرار بگیرد نشانگر این است که آن حرف باید کمی کشیده شود.

مثال : alem   پرچم، علم،    â lem  : عالم، دنیا


حالا به فایل تصویری و نحوه تلفظ حروف توجه کنید 

----------------------

به این شکل نشان داده شده و اگه بخوایم سی ویک رو بدانیم چطور به دست می یاد به مثال های زیر توجه کنین :

 

 اون (۱۰) + بیر (۱)=اون بیر (۱۱)
اون (۱۰) + آلتی (۶)=اون آلتی (۱۶)
اییرمی (۲۰) + سککیز(۸)=اییرمی سککیز (۲۸)
اوتوز (۳۰) + بئش (۵)=اوتوز بئش (۳۵)
یئتمیش (۷۰) + اوچ (۳)=یئتمیش اوچ (۷۳)

 

دوخسان (۹۰) + دوققوز (۹)=دوخسان دوققوز (۹۹)
یوز (۱۰۰) + اللی (۵۰)=یوز اللی (۱۵۰)
بئش یوز (۵۰۰) + آلتمیش (۶۰)=بئش یوز آلتمیش (۵۶۰)
سککیز یوز (۸۰۰) + اوتوز اوچ (۳۳)=سککیز یوز اوتوز اوچ (۸۳۳)
مین (۱۰۰۰) + یوز اون بیر (۱۱۱)=مین یوز اون بیر (۱۱۱۱)

 

ممکن است در حین تکرار به حروف دیگری بر خورد کنید که تماما اینها هستند

آدم ------------ (A) adam  
صلح ------------- (B) barış
جان ------------ (C) can
سریع ------------ (Ç) çabuk
آهن ------------ (D) demir
E )دست ------ el طایفه -------- el
کارخانه ------------ (F) fabrika
شب ------------ (G) gece
معلم ------------- (Ğ) öğretmen
خبر -------------- (H) haber
کارگر ------------- (I) ırgat
انسان ------------- (İ) insan
ژاله ------------ (J) jale
مقابل ------------ (K) karşı
بندر ------------ (L) liman
مدرسه ------------ (M) mektep
نفس ------------- (N) nefes
افتخار ------------- (O) onur
مرگ ------------ (Ö) ölüm
انگشت ------------- (P) parmak
باد ------------ (R) rüzgar
زرد ------------- (S) sarı
آبشار ------------- (Ş) şelale
داس ------------- (T) tırpan
پرواز ------------ (U) uçuş
وطن ------------ (Ü) ülke
دارایی ------------ (V) varlık
دروغ ------------ (Y) yalan
زهر ------------ (Z) zehir

 

نکات پایه گرامری(ضمایر)

ضمایر Zamirler :
ضمایر شخصی فاعلی : Şahıs Zamirleri
من .......... ben
تو .......... sen
او .......... o
ما .......... biz
شما .......... siz
آنها، ایشان .......... onlar

ضمایر شخصی مفعولی : Nesnel Zamirleri
مرا، به من .......... beni, bana
ترا، به تو .......... seni, sana
او را، به او .......... onu, ona
ما را، به ما .......... bizi, bize
شما را، به شما .......... sizi, size
آنها را، به آنها .......... onları, onlara

ضمایر ملکی : İyelik Zamirleri
مال من .......... benim
مال تو .......... senin
مال او .......... onun
مال ما .......... bizim
مال شما .......... sizin
مال آنها .......... onların

کاربرد ضمایر با شکل افعال
کاربرد این ضمایر در جملات با اشکال خاص افعال و سایر کلمات از جمله اسمها همراه هستند. مثالهای زیر کاربرد این ضمایر را به خوبی روشن خواهد نمود.

ضمایر فاعلی
من می روم .......... Ben gidiyorum
تو می روی .......... Sen gidiyorsun
او می رود .......... O gidiyor
ما می رویم .......... Biz gidiyoruz
شما می روید .......... Siz gidiyorsunuz
آنها می روند .......... Onlar gidiyorlar

ضمایر مفعولی
مرا نزن .......... Beni vurma
ترا نمی زنم .......... Seni vurmuram
او را نزن .......... Onı vurma
ما را نزنید .......... Bizi vurmayın
شما را نمی زنیم .......... Sizi vurmuruz
آنها را نزنید .......... Onları vurmayın

ضمایر ملکی
سرنوشت من .......... Benim kaderim
سرنوشت تو .......... Senin kaderin
سرنوشت او .......... Onun kaderi
سرنوشت ما .......... Bizim kaderimiz
سرنوشت شما .......... Sizin kaderiniz
سرنوشت آنها .......... Onların kaderi

شکل دوم ضمایر مفعولی

نکته: برخی جملات به صورت امری می باشند که در آینده مورد بحث قرار خواهند گرفت.
فعلا کاربرد ضمیر مورد نظر است.
قلم را به من بده .......... Kalemi ver bana
قلم را به تو می دهم .......... Kalemi verrem sana
قلم را به او بده .......... Kalemi ver ona
قلم را به ما بده .......... Kalemi ver bize
قلم را به شما می دهم .......... Kalemi verrem size
قلم را به آنها بده .......... Kalami ver onlara

نکته2: نوع دیگری از ضمیر ملکی وجود دارد که با افزودن kı - یا ki - ساخته می شود .
مال من .......... Benimki
مال تو .......... Seninki
مال او .......... Onunkı
مال ما .......... Bizimki
مال شما .......... Sizinki
مال آنها .......... Onlarınkı




---------------------------------------------------



Ben seni onlarda gördüm
من تو را در خانه آنها دیدم.

Biz yarın ailemizlerle size geliyoruz
ما فردا با خانواده هایمان به خانه شما می آییم.

Ben senin tarafından ona mektup yazdım
من از طرف تو به او نامه نوشتم.

Sen benim adımı biliyorsun
تو اسم مرا میدانی.

Siz bize onların adını söylemediniz
شما اسم آنها را به ما نگفتید.

Kimin kitapı kayıp olmuş? – Benimki
کتاب چه کسی گم شده است ؟ - مال من.

قانون هماهنگی اصوات:

در زبان ترکی قانون هماهنگی اصوات در گفتار و نوشتار صحیح نقش به سزایی دارد.

بنابراین حروف ترکی را به دو بخش صدا دار و بی صدا تقسیم می کنیم:

۱. حروف صدا دار:  a ،e ،ı ،i ،o ،ö ،u ،ü

2. حروف بی صدا: b ،c ،ç ،d ،f ،g ،ğ ،h ،j ،k ،l ،m ،n ،p ،r ،s ،ş ،t ،v ،y ،z   

در این مرحله حروف صدا دار را بررسی می کنیم.

حروف صدا دار از لحاظ حالت زبان و حالت لبها به چهار بخش تقسیم می شود:

1. مصوت های ستبر(Kalın ) :

a,ı,o,u

2. مصوت های ظریف (İnce ) :

e,i,ö,ü

3. مصوت های صاف (Düz ) :

a,ı,e,i

4. مصوت های گـــرد (Yuvarlak ) :

o,u,ö,ü

اکنون با دانستن قوانین بالا یاد می گیریم که چگونه یک وا ژه را بنویسیم. بدین ترتیب که اگر آن واژه یک واژه ترکی اصیل باشد و خارجی نباشد اگر اولین مصوت آن کلمه از هــر گروهی باشد باقی حروف هم باید از همان گروه باشند.ماننــــد:

Alın,Kadın,Pahalı,Farsça,Ilık,Sakın

Ekim,Görev,Türkçe,Evli,Bilet,Elli

Çocuk,Oku,Yolcu,Turgut,bulduk

Görü,Öbür,Gözüm,Gördüm,sözlük

                                                                                                    

                                                                                                         

چند نکته:

1. ممکن است واژه ای تـــرکی اصیل باشد ولی تابع قوانین آوایی ترکی نباشد.مانند:

Kardeş        برادر   ،Anne          مادر،Elma        سیب،Hangi        کدام

در واقع این واژه ها در ابتدا به صورت kardaş,ana,alma,hangı بوده است.اما لهجه خاص شــهر استانبول باعث ظریف شدن یکی از مصوت ها شده است.

2. در مورد واژه های غیر ترکی هیچ قانونی برای هماهنگی اصوات وجود ندارد و ما مجبو به حفظ کــــردن دیکته صحیح آنها می باشیم.مانند:

Kalem     قلم , Kitap    کتاب , Ayip         عیب , Kafes         قفس , Beyaz         سفید   

Adres      آدرس , Teknoloji       تکنولوژی , Garip         غــریب , Adalet       عدالت  

در این مــرحله حروف بی صدا را بررسی می کنیم. 

حـــروف بی صدا به دو بخش اصلی تقسیم می شوند:

1. صامت های واک دار: b,c,d,g,ğ,j,l,m,n,r,v,y,z

2. صامت های بی واک: f,s,t,k,ç,ş,h,p

* برای راحتتر حفظ کردن مصوتهای بی واک آنها را به شکل فستکچی شاهاپ (Fıstıkçı şahap ) حفظ می کنیم(به مهنای شهاب پسته فروش).

اکنون با دانســتن اطلاعات بالا به راحتی می توانیم پسوندهای مناسب را برای واژه های خود انتخاب کنیم.

1. اضافه شدن پسوند صامت: در افزودن پسوند صامت دقت می کنیم که اگر آخرین پسوند کلمه مان واکدار بود پسوندمان نیز واکدار و اگر بی واک بود پسوندمان نیز بی واک خواهد بود.مانند:

Çabuk(سریع )+ca          >>>>>    çabukça               (به سرعت )       

Yürek(قـــلب )+de         >>>>>     yürekte                   (در قلب )                

İstanbul(استانبول )+da     >>>>>    İstanbul'da *      (در استانبول )                       

İngiliz(انگلیسی )+ce        >>>>>    ingilizce                  (انگلیسی )   

* در مورد ' (kesme işareti ) این توضیح لازم است که برای جدا کردن اسامی خاص (اسامی شهرها، کــشورها ، اشخاص و ...) و عدد و حروف اختصاری از پسوند استفاده می شود.مانند:

1998'ncı yıl                   2000 'den sonra        (بعد از سال 2000 )

Saat 12'ye beş varç                        (ساعت پنج دقیقه مانده به 12 )

 

Ahmet'i çağır              (احمد را صدا کن )        Mehmet'e söyle     (به محمد بگو )

Ankara'ya gidelim       (به آنکارا برویـــم )    Tehran'dan geldi     (از تهـــران آمد )

 

THY'dan     (از خطوط هوایی ترکیه )      TRT'de      (در نهاد رادیو-تلویزیون ترکیه )

 

در واژه های اصیل ترکی صامتهای واکدار "b","c","d","g " در پایان کلمه نمی آیند و به جای این حروف معادل بی واک آنها که به ترتیب عبارتند از "p","ç","t","k " استفاده می شود.مانند:

Bulut       (ابـــر ) ,Ağaç      (درخــــت )

این قاعده حتی در مورد کلمات دخیل از زبان های دیگر نیز صدق می کند.مانند:

Kitap      (کتـــاب ) ,Dert      (درد )

 

2. اضافه شدن پسوند صامت: هنگام اضافه شدن یک پسوند که با مصوت شروع می شود به یک پسوند که به یکی از چهار صامت بی واک ç,p,k,t  ختم می شود صامت بی واک به معادل واکدار خود تبدیل می شود که به ترتیب c,b,ğ,d  می باشد.مانند:

Sokak (کوچه ) +a                           sokağa(به کوچه )

Araç (وسیله نقلیه ) +ı                        aracı(وسیله نقلیه را )

Şurup (شربت )   +a                         şurubu(شربت را )

Dert (درد )    +i                              derdi (درد را )

* افعال از این قاعده مستثنا می باشند، اما سه فعل در ترکی بدین شکل تغییر می کنند:

Gitmek(رفتن )            >>>>>      Gidiyor (می رود )

(انجام میدهد)  Ediyor       <<<<<       (انجام دادن)Etmek

(مراقب است) Güdüyor       <<<<<  (مراقب بودن)Gütmek

 * اگر واژه ای به nk ختم شود صامت "k " نه به "ğ " بلکه به "g " تبدیل می شود.مثال:

Çelenk(تاج گل )+i                >>>>>>>>       Çelengi  (تاج گل را )

Renk(رنــگ )+i                  >>>>>>>>        Rengi    (رنگ را )

Ahenk(آهنــگ )+i                >>>>>>>>       Ahengi   (آهنگ را )

 

* هنگام افزودن  پسونذی که با یکی از صامتهای واکدار"d " و"c " شروع می شود به کلمه ای که به یکی از صامت های بی واک "ç","p","k","t " پایان می یابد ،صامت آغازین پسوند بی واک می شود یعنی به معادل بی واک خود تبدیل می شود.مانند:

Dolap(کمد ) + dan        >>>>>>>>>>                    Dolaptan (از کمد )

Ağaç (درخت )+ dan     >>>>>>>>>>                     Ağaçtan (از درخت )

Kitap(کتاب ) + da        >>>>>>>>>>                     Kitapta (در کتاب )

Sepet (سبد )+ de         >>>>>>>>>>                      Sepette (در سبد )

Sokak(کوچه ) + da      >>>>>>>>>>                     Sokakta (در کوچه )

* قاعده بی واک شدن و واکدار شدن صامت ها در موارد زیر نقض می شود:

1. حروف واکدار g در پایان کلمات ماخوذ از زبان های اروپایی، بی واک نمی شود.مثال:

Türklog   (ترک شناس ) ،Katalog     (کاتالوگ ) ،Monolog     (مونولوگ ) ،Ring   (رینگ )

۲. صامت های بی واک موجود در پایان برخی کلمات اصیل ترکی و نیز برخی کلمات دخیل، هنگام افزودن پسوندهایی که با حروف مصوت شروع می شوند،واکدار نمی شوند.مثال:

Top(توپ )+u                >>>>>>                Topu (توپ را )            

Kırk(چهـــل )+ıncı          >>>>>>                Kırkıncı (چهلمین )

Sap(دسته )+ı                 >>>>>>                Sapı  (دسته را )

Et(گوشت )+i                 >>>>>>>              Eti (گوشت را )

Kat(طبقه )+ı                 >>>>>>>              Katı (طبقه را )  

Koç(قوچ )+u                >>>>>>>              Koçu (قوچ را )

۳. در برخی کلمات تک هجایی برای جلو گیری از اختلاط معنایی حروف واکدار در پایان کلمه نیز می آیند.مثال:

At       (اسب ) , Ad             (اسم ) ; Hac      (حج ) , Haç          (صلیب )

-------

Madem ki dünya hiç, hem gece iç hem gündüz iç...
حالا که دنیا هیچه
هم شب بنوش، هم روز...


 افعال مهم و پرکاربرد زبان ترکی ✅ بخش ۳

Arzu etmek
آرزو کردن، میل داشتن
Asmak
آویزان کردن
Aşı yapmak
واکسن زدن
Aşılamak
واکسینه کردن
Aşık olmak
عاشق شدن
Aşırmak
از حد گذشتن
Ata binmek
اسب سواری کردن
Ateş etmek
شلیک کردن
Atlamak
پریدن
Avlamak
شکار کردن
Atmak
انداختن
Avunmak
دلداری داده شدن
Avutmak
دلداری دادن
Ayakta durmak
سرپا بودن
Ayarlama
تنظیم کردن
Ayırtmak
جدا کردن
Azalmak
کم شدن

حالت آینده فعل بودن:
✅ Olacak:

این فعل در آینده از olmak ساخته می شود.

الف) خبری مثبت:
🌀Olmak بودن

✅ Olacağım خواهم بود
✅ Olacaksın خواهی بود
✅ Olacak خواهد بود

✅ Olacağız خواهیم بود
✅ Olacaksınız خواهید بود
✅ Olacaklar خواهند بود


ب) خبری منفی:

✅ Olmayacağım نخواهم بود
✅ Olmayacaksın نخواهی بود
✅ Olmayacak نخواهد بود

✅ Olmayacağız نخواهیم بود
✅ Olmayacaksınız نخواهید بود
✅ Olmayacaklar نخواهند بود

ج) سوالی مثبت:

✅ Olacak mıyım? خواهم بود؟
✅ Olacak mısın? خواهی بود؟
✅ Olacak mı? خواهد بود؟

✅ Olacak mıyız? خواهیم بود؟
✅ Olacak mısınız? خواهید بود؟
✅ Olacaklar mı? خواهند بود؟

د) سوالی منفی:

✅ Olmayacak mıyım? نخواهم  بود؟ 
✅ Olmayacak mısın? نخوای بود؟
✅ Olmayacak mı? نخواهد بود؟

✅ Olmayacak mıyız? نخواهیم بود؟
✅ Olmayacak mısınız? نخواهید بود؟
✅ Olmayacaklar mı? نخواهند بود؟

🌀چند مثال:

Oğlum gelecekte doktor olacak
پسرم در آینده دکتر خواهد شد
Yarın ders olmayacak
فردا درس نخواهد بود (نخواهیم داشت)
Sen yakında ünlü olacaksın
تو به زودی مشهور خواهی شد

Gelecek bizim demişler 
Gelecek , bu muydu ???

گفتند آینده از آن ماست
این بود آینده ؟؟؟

✅ زمان آینده ساده:
✅Gelecek zaman:

بیانگر زمانیست که در آینده انجام خواهد شد. مانند: خواهم دید،خواهم رفت و...

الف) خبری مثبت:

ریشه فعل ->
-> +(y)-ecek/(y)-acak+ ->
پایانه صرفی زمان حال

🌀Silmek  پاک کردن

✅ Sileceğim پاک خواهم کرد
✅ Sileceksin پاک خواهی کرد
✅ Silecek پاک خواهد کرد

✅ Sileceğiz پاک خواهیم کرد
✅ Sileceksiniz پاک خواهید کرد
✅ Silecekler پاک خواهند کرد

نکته ۱: در اول شخص مفرد و جمع k تبدیل به ğ می شود.

ب) خبری منفی:

ریشه فعل ->
-> +meyecek/-maycak+ ->
پایانه صرفی زمان حال

🌀Aramak

✅ Aramayacağım زنگ نخواهم زد
✅ Aramayacaksın زنگ نخواهی زد
✅ Aramayacak زنگ نخواهد زد

✅ Aramayacağız زنگ نخواهیم زد
✅ Aramayacaksınız زنگ نخواهید زد
✅ Aramayacalar زنگ نخواهند زد

✅ سوالی مثبت: [ گذشته ساده]

Ben  miydim/mıydım/muydum/müydüm
Sen  miydin/mıydın/muydun/müydün
O      miydi/mıydı/muydu/müydü

Biz   miydik/mıydık/muydukmüydük
Siz   miydiniz/mıydınız/muydunuz/müydünüz
Onlar  miydiler/mıydıler/muyduler/müydüler

🌀چند مثال:

Siz yorgun miydiniz?
شما خسته بودید؟
Biz çocuk miydik?
ما بچه بودیم؟
Onlar yalancı mıydıler?
آنها دروغگو بودند؟

✅ سوالی منفی:

Ben ... değil miydim?
من ... نبودم؟

و به همین ترتیب...

❗️همانطور که قبلا هم اشاره شد برای منفی کردن جمله سوالی، Değil بکار برده می شود.

افعال مهم و پرکاربرد زبان ترکی ✅ بخش دوم

Alınmak
گرفته شدن
Alışmak
عادت کردن
Alkışlamak
تشویق کردن
Almak
گرفتن
Andırmak
به یاد آوردن
Anlam vermek
معنا دادن
Anlamak
فهمیدن
Anlaşmak
به تفاهم رسیدن
Anlatmak
تعریف کردن، توضیح دادن
Anlayışlı olmak
درک کردن
Anmak
یاد کردن
Ant içmek
قسم خوردن
Ara vermek
فاصله دادن
Aracılık yapmak
واسطه شدن
Aramak
جستجو کردن
Araştırmak
تحقیق کردن
Arıtmak
تصفیه کردن، پاک کردن
Artmak
زیاد شدن

✅ خبری منفی :
✅ Değildi

Ben ... değildim  من ... نبودم
Sen ... değildin  تو ... نبودی
O ... değildi  او ... نبود

Biz ... değildik  ما نبودیم
Siz ... değildiniz  شما نبودید
Onlar ... değildiler آنها نبودند

🌀چند مثال:

Babam daha önce zayıf değildi
بابام قدیما لاغر نبود
Siz daha önce şişman değildiniz
شما قبلا چاق نبودید
 Dün onu gördüm. Hiç iyi değildi
دیروز او را دیدم اصلا خوب نبود

✅ گذشته ساده فعل بودن:
✅ idi:

الف) خبری مثبت:

حالت رسمی و قدیمی این فعل به شکل زیر است:

Ben ... idim  من ... بودم
Sen ... idin  تو ... بودی
O ... idi   او ... بود
Biz ... idik  ما ... بودیم
Siz ... idiniz  شما ... بودید
Onlar ... idiler  آنها ... بودند

اما این فرم قدیمی فعل بودن است و امروزه فرم چسبیده آن کاربرد دارد.❗️

Ben (y) -dim/-dım/-dum/-düm
Sen (y) -din/-dın/-dun/-dün
O (y) -di/-dı/-du/-dü
Biz (y) -dik/-dık/-duk/-dük
Siz (y) -diniz/-dınız/-dunuz/-dünüz
Onlar (y) -diler/-dılar/-dular/-düler

🎯نکته۱ : چنانچه کلمه به حرف صدادار ختم شود یک y میانجی می آوریم.

🎯نکته۲ : چنانچه کلمه به f,s,t,k,ç,ş,h,p ختم شود d -> t تبدیل می شود.

🌀چند مثال:

Eskiden ben çok gençtim
قدیما من خیلی جوان بودم
Sen önce daha şefkatliydin
تو قبلا مهربان تر بودی
O zaman annem küçüktü
آن وقت مادرم کوچک بود
Sabah, hava çok sıcaktı
صبح، هوا خیلی گرم بود
Biz de bir zamanlar yakışıklıydık
ما هم یه موقع هایی خوشتیپ بودیم

✅ زمان گذشته ساده:
✅ Belirli geçmiş zaman

بیانگر فعلی است که در گذشته اتفاق افتاده و آثار آن در همانجا مانده است. مانند: دیدم،رفتم،پیدا کردم.

الف) خبری مثبت:

ریشه فعل+-> di/-dı/-du/-dü- ->پایانه صرفی گذشته

-m    -k
-n     -nize/-nız/-nuz/-nüz
---     -lar/-ler

🎯نکته: اگر ریشه فعل به یکی از حروف بی واکf, s, t, k, ç, ş, h, p ختم شود پسوندهای di/-dı/-dü/-du- بهti/-tı/tü/-tu- تبدیل می شود.

🌀Gelmek آمدن

✅ Geldim آمدم
✅ Geldin آمدی
✅ Geldi آمد

✅ Geldik آمدیم
✅ Geldiniz آمدید
✅ Geldiler آمدند

🌀Seçmek انتخاب کردن

✅ Seçtim انتخاب کردم
✅ Seçtin انتخاب کردی
✅ Seçti انتخاب کردی

✅ Seçtik انتخاب کردیم
✅ Seçtiniz انتخاب کردید
✅ Seçtiler انتخاب کردند

🌀Okumak خواندن

✅ Okudum خواندم
✅ Kkudun خواندی
✅ Okudu خواند

✅ Okuduk خواندیم
✅ Okudunuz خواندید
✅ Okudular خواندند

🌀Öpmek بوسیدن

✅ Öptüm بوسیدم
✅ Öptün بوسیدی
✅ Öptü بوسید

✅ Öptük بوسیدیم
✅ Öptünüz بوسیدید
✅ Öptüler بوسیدند

افعال مهم و پرکاربرد ترکی ✅ بخش اول

Abartmak
اغراق کردن
Acele etmek
عجله کردن
Acı çekmek
سختی کشیدن
Acımak
رحم کردن
Açıklamak
توضیح دادن
Açmak
بازکردن، روشن کردن
Ad koymak
اسم گذاشتن
Affetmek
بخشیدن، عفو کردن
Ağırlamak
پذیرایی کردن
Ağlamak
گریه کردن
Ağrımak
درد کردن، درد داشتن
Akmak
جاری شدن
Aktırmak
انتقال دادن
Alay etmek
مسخره کردن
Aldamak
گول خوردن
Aldırmak
اهمیت دادن
Algılamak
درک کردن

 سوالی مثبت :

mu + (y) + پایانه صرفی زمان حال

🎯 سوم شخص مفرد حالت خبری مثبت

🌀Almak خریدن

✅ Alıyor muyum? می خرم؟
✅ Alıyor musun? می خری؟
✅ Alıyor  mu? می خرد؟

✅ Alıyor muyuz? می خریم؟
✅ Alıyor musunuz? می خرید؟
✅ Alıyorlar mı? می خرند؟

🌀Beğenmek پسندیدن

✅ Beğeniyor muyum? می پسندم؟
✅ Beğeniyor musun? می پسندی؟
✅ Beğeniyor mu? می پسندد؟

✅ Beğeniyor muyuz? می پسندیم؟
✅ Beğeniyor musunuz? می پسندید؟
✅ Beğeniyorlar mı? می پسندند؟

خبری منفی :

ریشه فعل + ->
-> mi/mı/mu/mü+yor+ ->
-> پایانه صرفی زمان حال

🌀مانند:

🌀Söylemek گفتن

✅ Söylemiyorum نمی گویم
✅ Söylemiyorsun نمی گویی
✅ Söylemiyor نمی گوید

✅ Söylemiyoruz نمی گوییم
✅ Söylemiyorsunuz نمی گویید
✅ Söylemiyor (lar) نمی گویند

🌀Bölmek تقسیم کردن

✅ Bölmüyorum تقسیم نمی کنم
✅ Bölmüyorsun تقسیم نمی کنی
✅ Bölmüyor تقسیم نمی کند

✅ Bölmüyoruz تقسیم نمی کنیم
✅ Bölmüyorsunuz تقسیم نمی کنید
✅ Bölmüyor (lar) تقسیم نمی کنند

🌀 Gelmek آمدن

✅ Geliyorum می آیم
✅ Geliyorsun می آیی
✅ Geliyor می آید

✅ Geliyoruz می آییم
✅ Geliyorsunuz می آیید
✅ Geliyor (lar) می آیند

🌀Satmak فروختن

✅ Satıyorum می فروشم
✅ Satıyorsun می فروشی
✅ Satıyor می فروشد

✅ Satıyoruz می فروشیم
✅ Satıyorsunuz می فروشید
✅ Satıyor (lar) می فروشند


🌀 Okumak خواندن

✅ Okuyorum می خوانم
✅ Okuyorsun می خوانی
✅ Okuyor می خواند

✅ Okuyoruz
✅ Okuyorsunuz
✅ Okuyor (lar)

🌀Gülmek خندیدن

✅ Gülüyorum می خندم
✅ Gülüyorsun می خندی
✅ Gülüyor می خندد

✅ Gülüyoruz می خندیم
✅ Gülüyorsunuz می خندید
✅ Gülüyor (lar) می خندند

✅ سوالی منفی :

Ben... değil miyim?
من... نیستم؟
Sen... değil misin?
تو... نیستی؟
O... değil mi?
او... نیست؟

Biz... değil miyiz?
ما... نیستیم؟
Siz... değil misiniz?
شما.... نیستید؟
Onlar... değiller mi?
آنها... نیستند؟

🌀نکته:

کلمه Değil mi به معنای مگه نه؟اینطور نیست؟ در فارسی می باشد که تلفظ آن به شکلDe mi یا Di mi است.

✅ کاربرد حروف اضافه در افعال

Aç -> bunu
اینو وا کن
Alay etme -> benimle
منو دست ننداز
Alıştım -> sana
بهت عادت کردم
Anlat -> bana
برام توضیح بده
Ayrılma ->  benden
از من جدا نشو
Bak -> bana
به من نگا کن
Barış -> bana
با من آشتی کن
Bas -> buna
اینو فشار بده
Bekleme ->    beni-benden
منتظرم نباش-از من انتظار نداشته باش
Benziyor ->  bana
شبیه منه
Bırak ->  beni
رهایم کن
Bil -> bunu
بدون یا بفهم اینو
Boş ver -> beni
بی خیال من شو
Bul -> beni
پیدام کن

سوالی مثبت :

برای سوالی  کردن فعل بودن پسوند سوالی mi/-mı/-mü/-mu- را بر سر پسوندهای حالت الف می آوریم این پسوندها دیگر به اسم نمی چسبند.

Ben  miyim/mıyım/muyum/müyüm?
من...هستم؟
Sen  misin/mısın/musun/müsün?
تو...هستی؟
O  mi/mı/mu/mü?
او...هست؟

Biz  miyiz/mıyız/muyuz/müyüz?
ما...هستیم؟
Siz  misiniz/mısınız/musunuz/müsünüz?
شما...هستید؟
Onlar   -ler mi/-ler mı ?
آنها...هستند؟

نکته۱❗️: پسوند سوالی برای سوم شخص جمع استثناست و به صورت ler/-lar- می باشد.

نکته۲❗️: می توانیم پسوند ler/-lar- را برای سوم شخص جمع نیاوریم. مانند :

Onlar mühendisler?--> Onlar mühendis mi?

🎯چند مثال :

🌀Güzel 
🌀زیبا

Ben güzel miyim?
من زیبا هستم؟
Sen güzel misin?
تو زیبا هستی؟
O güzel mi?
او زیباست؟
Biz güzel miyiz?
ما زیبا هستیم؟
Siz güzel misiniz?
شما زیبا هستید؟
Onlar güzeller mi?
آنها زیبا هستند؟

🌀Küçük
🌀کوچک

Ben küçük müyüm?
من کوچک هستم؟
Sen küçük müsün?
تو کوچک هستی؟
O küçük mü?
او کوچک است؟
Biz küçük müyüz?
ما کوچک هستیم؟
Siz küçük müsünüz?
شما کوچک هستید؟
Onlar küçükler mi?
آنها کوچک هستند؟

✅ نحوه تلفظ حروف صدا داره"e" :

این حرف در زبان ترکی به دو نوع _َ_و _ِ_تلفظ می شود.

مواردی که این حرف صدای _ِ_تلفظ می شود:

هنگامی که در ابتدای کلمه بیاید. مانند:
Ev
اگر در سیلاب اول کلمه باشد. مانند:
Keçi

در همه سیلاب ها در واژه های بیگانه. مانند:
Telefon

و اما مواردی که این حرف، صدای _َ_میدهد:

در سیلاب های میانی و پایانی واژه های اصیل ترکی یا برگرفته از عربی و فارسی. مانند:
Ekmek
Teyze
در تمامی پسوند ها. مانند:
Evde 
Evler
در اکثر واژه های تک سیلابی که با حرف بی صدا پایان می یابد. مانند:
Ben
Sen

✅اصطلاحات کاربردی_تبریک و تهنیت


♻️Tebrik etmek
♻️تبریک گفتن

🙏Tebrik ederim!
🙏تبریک میگم!
 
🎉Doğum günün(üz) kutlu olsun!
🎉تولدت (تولدتان) مبارک


♻️Yeni yılın(ız) kutlu olsun!
♻️سال نو مبارک

💥Noelin(iz) kutlu olsun!
💥کریسمس مبارک

🌀Tebrikler!
🌀تبریکات! مبارک ها باشه!

🎯Kutlu olsun!
🎯مبارکه! مبارک باشه!

🔱Bayramınız kutlu olsun
🔱عیدتون مبارک!

🌀Düğünün (üz) kutlu olsun
🌀پیوندتان مبارک